Onderduikhuizen voor Joden in Deventer

Deze website is een bijdrage aan de geschiedschrijving van de stad Deventer. Er wordt een overzicht gegeven van de panden, waarin zich hier tijdens de bezettingsjaren 1942-1945 de Joodse onderduik heeft afgespeeld.

Joden in Nederland

In de tweede wereldoorlog zijn meer dan 100.000 Joden uit Nederland door de bezetter om het leven gebracht. Het grootste deel daarvan had gehoor gegeven aan het Duitse bevel om zich voor ‘een werkkamp in het Oosten’ te melden, niet wetend dat het om vernietigingskampen ging waar zij kort na aankomst vermoord zouden worden. De rest van de Joodse mensen vertrouwde het niet en dook onder. Het kwam voor dat binnen een familie sommigen zich aanmeldden en anderen onderdoken. Talrijke kleine kinderen werden bovendien aan onbekenden toevertrouwd door hun Joodse ouders vòòr hun deportatie. Van de aldus uit het openbare leven verdwenen Joden zijn er veel gered, een grove schatting is 25.000. Helaas zijn vele anderen door toeval of verraad gevonden en in een vernietigingskamp of elders alsnog vermoord.


Vanwege zijn achternaam werd de man in dit huis in het dagelijks leven Paul genoemd.

radstakeweg 16Hier woonden Hendrik Rudolf Krüger (1896), leraar Engels M.O, Marie Krüger-Spruijt (1894), zonder beroep en hun vier kinderen (1919-1939). Hun jongste zoon (1939) getuigt dat in zijn ouderlijk huis lange tijd een Joodse man, genaamd Max Bruck (1903-1962) ondergedoken was. Bij bridgen was hij onverslaanbaar, en hij was ook een meester in het spel Mah Yong. Deze laatste kwaliteit wordt bevestigd door een andere - Joodse - onderduiker, Ben Noach (1936). Deze zat op J.P. Sweelinckstraat 11 , en kwam pas na de bevrijding met hem in contact. De eerste getuige verklaart bovendien dat een groot aantal Joodse mensen, waaronder het Joodse echtpaar uit Amsterdam, Jules Veerman (1877-1951) en Fie Veerman- Katan (1879-1959)  korte tijd door zijn ouders werden verborgen. Het pand zou derhalve ook een doorgangshuis geweest kunnen zijn.

Het adres op de kaart