Advertentie spuitinrichtingAan de Moerakkerstraat 3 in Deventer woonden Papa en Moeke Bonte.

026c echtpaar Bonte WesterborkportretJan Berend Bonte (1908-1971) was eigenaar van een spuitinrichting van meubelen en allerlei andere goederen.
Het gezin woonde aan de Moerakkerstraat 3, terwijl de spuitinrichting gevestigd was aan Achter de Muren Duimpoort. Zie de foto hiernaast: bron familie Bonte.
In 1954 is de familie Bonte verhuisd naar de 1e Weerdseweg 116.
Jan Berend was getrouwd met Maria Barbara Bonte- van Giessen (1912-2004). 
Het echtpaar (links op de foto: bron Westerborkportretten) kreeg 5 kinderen, namelijk (naar leeftijd) Corrie, Joke, Hans, Lidy en Jan.
Midden 1943 kwam er een 6e kindje bij namelijk een joodse meisje van vierenhalf jaar uit Amsterdam.
Haar naam was Elisabeth van de Kar.

Elisabeth was ongeveer viereneenhalf jaar toen haar ouders en zus Esther opgepakt werden. Elisabeth kon de oorlog overleven, doordat men haar kon laten onderduiken. Op de foto onder Esther (l) en Elisabeth (r), bron Westerborkportretten.
303b Esther en Elisabeth van de KarElisabeth herinnert zich nog dat ze in een bus of vrachtwagen in de nabijheid van Vleeswarenfabriek Anton Hunink zat met andere kinderen. Hier werd zij van de vrachtwagen “geplukt” door J.B. Bonte uit de Moerakkerstraat 3. ‘Papa en Moeke Bonte’ namen liefdevol, tot lang na de oorlog, de ouderrol over, zodat Elisabeth hen is gaan beschouwen als haar ouders en de 5 kinderen uit dit gezin als haar pleegbroers en -zussen.

Het gezin Bonte vond het achteraf niet nodig om dit naar buiten te brengen, slechts bij intimi was een en ander bekend. 
Na de oorlog  werd Elisabeth weggehaald bij de familie Bonte  door de joodse Stichting Le Ezrath Ha Jeled omdat Elisabeth volgens hen joods opgevoed moest worden. Dit was zeer tegen de wil van de familie Bonte en zeer zeker ook van Elisabeth omdat het voelde alsof haar ouders haar voor de tweede keer werden ontnomen.

Ze heeft toen tijdens haar lagere schooltijd gewoond bij een neef van haar vader Samuel van de Kar, oom Sam en tante Lenie in Bussum. Ze verzorgden haar uitstekend maar dat kon het gemis van Papa en Moeke toch niet wegnemen. In 1951 emigreerden zij naar Nieuw Zeeland en wilden Elisabeth als oudste dochter graag meenemen samen met hun twee inmiddels geboren twee dochtertjes Hannah en Diane. Maar Elisabeth wilde in Nederland blijven in de buurt van Papa en Moeke Bonte.

Zij ging toen wonen bij de broer van haar vader, oom Emanuel en zijn gezin in Hilversum waar ze vervolgens haar gymnasium tijd doorbracht. Ook daar ging ze elke vakantie met trein of fiets naar Deventer! Met haar jongste nicht Hilde heeft ze een zuster gevoel ontwikkeld  waardoor ze zich nu heel goed realiseert hoe haar sterke band met de familie Bonte voor hen destijds voelde.
Na haar eindexamen gymnasium ging Elisabeth studeren in Utrecht waar ze haar Antilliaanse man leerde kennen en met hem emigreerde ze in 1962 naar Curacao.

Kinderen Bonte en LiesZe waren overigens getrouwd in Deventer en de receptie vond plaats in het clubgebouw van de speeltuin achter het huis van de familie Bonte op de Zandweerd. Uit het huwelijk werden twee zoons geboren, Daniel en Lennart. 
In 1968 kwam het gezin voor verlof naar Nederland waar Elisabeth een nieuwe studie aan de Hogere Landbouw School in Deventer begon en Moeke overdag de beide zoons opving en verzorgde! In 1972 keerde Elisabeth afgestudeerd terug naar Curacao met de beide zoons. De echtscheiding vond plaats in 1973. Na een werkzaam leven woont Elisabeth nog steeds met veel genoegen op Curacao.

Al die jaren daarna (en nu nog steeds) kwamen de kinderen Bonte (Corrie en Hans zijn reeds overleden) en Elisabeth nog regelmatig bij elkaar op bezoek. Rechts een groepsfoto (bron familie Bonte) uit 2007 met Papa en Moeke op de foto boven de bank. 

Elisabeth heeft voor het Herinneringscentrum Kamp Westerbork meegewerkt aan de zogenaamde “Westerborkportretten”.
Hier kunt u haar verhaal lezen.


Vader van der Kar JacobMoeder van de Kar CelineElisabeth is de dochter van Jacob van de Kar en Celine van de Kar-Rubens, foto's links, bron Westerborkportretten. Elisabeth had een oudere zus, Esther, geboren op 7 november 1933.
Jacob van de Kar was huisarts. Het gezin woonde aan de Pretoriusstraat 77 in Amsterdam.
Elisabeths oma, Esther van de Kar-de Groot woonde om de hoek, aan het Transvaalplein 9.
Oma Esther kwam vaak in het gezin van haar zoon en Elisabeth heeft warme herinneringen aan haar.
Oma Esther werd afgevoerd tijdens een grote razzia in Amsterdam, ze kwam om in Sobibor op 16 april 1943. Ondanks dat Elisabeths ouders een Sperre hadden, werden ook zij twee maanden later op transport gesteld, samen met Elisabeths zusje Esther. Elisabeth weet dat haar ouders met haar zus ook wilden onderduiken, maar verraden zijn. Zij werden vermoord op 16 juli 1943, ook in Sobibor. 
Ook voor de vader, moeder, zusje Esther en de oma van Liesbeth zijn "Westerborkportretten" gemaakt.

Bronnen: 
Elisabeth van de Kar;
Joke Bonte en Norman Boekhout;
Herinneringscentrum Kamp Westerbork.

Het adres op de kaart