Onderduikhuizen voor Joden in Deventer

Deze website is een bijdrage aan de geschiedschrijving van de stad Deventer. Er wordt een overzicht gegeven van de panden, waarin zich hier tijdens de bezettingsjaren 1942-1945 de Joodse onderduik heeft afgespeeld.

Joden in Nederland

In de tweede wereldoorlog zijn meer dan 100.000 Joden uit Nederland door de bezetter om het leven gebracht. Het grootste deel daarvan had gehoor gegeven aan het Duitse bevel om zich voor ‘een werkkamp in het Oosten’ te melden, niet wetend dat het om vernietigingskampen ging waar zij kort na aankomst vermoord zouden worden. De rest van de Joodse mensen vertrouwde het niet en dook onder. Het kwam voor dat binnen een familie sommigen zich aanmeldden en anderen onderdoken. Talrijke kleine kinderen werden bovendien aan onbekenden toevertrouwd door hun Joodse ouders vòòr hun deportatie. Van de aldus uit het openbare leven verdwenen Joden zijn er veel gered, een grove schatting is 25.000. Helaas zijn vele anderen door toeval of verraad gevonden en in een vernietigingskamp of elders alsnog vermoord.


In de gevel is te lezen MANUFACTURENMAGAZIJN “DE DUIF”.

Lange B25Evenals nu waren hier ook in de oorlogsjaren twee winkels gevestigd, met daarachter elk een aparte tuin. Rechts was de snoepwinkel LIDO, beheerd door de filiaalhouders Willem Frederik Linschoten (1903en zijn vrouw Anna Maria Anthonia Linschoten-Luca (1907). In hun tuin heeft enige tijd een Joodse man, genaamd Daniël Berg (1891-1955) destijds antiekhandelaar (meer een uitdrager), ondergedoken gezeten in een kippenhok. Daarvoor of daarna zat hij ondergedoken op het bovenhuis Nieuwstraat 2. Hij heeft de oorlog overleefd.

Het kind van echtpaar Linschoten (1942) die het bovenstaande vertelt, hoorde het van haar vader (1903), die met de onderduiker bevriend was. Een andere getuige (1933) heeft kort na de bevrijding gehoord dat er Joodse mensen ondergedoken hadden gezeten bij LIDO.

Het verhaal gaat dat aan het echtpaar Linschoten–Luca door de gemeente na de oorlog als dank voor hun hulp aan onderduikers woonruimte gegeven is in het oudste stenen huis van Nederland in de Sandrasteeg.

Het adres op de kaart